ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΙΤΑΛΟΥ ΠΟΥ «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕ» ΤΟ ΠΑΛΑΜΗΔΙ.
Η πρώτη γνωριμία μαζί του έγινε μέσα στις σελίδες του Λαμπρινίδη.Εμφανίζεται σαν… κομήτης. Ξαφνικά. Καθώς ο Σταϊκόπουλος το μεσημέρι στις 29 Νοεμβρίου 1822, πλησίασε τα κάστρα του Παλαμηδιού, για κατόπτευση του πεδίου, από ανατολικά (δλδ. περίπου όπως πάει ο τωρινός δρόμος, που τότε δεν υπήρχε), είχε μαζί του τον «Ντε Γκουμπερνάντις», μας αναφέρει ο ιστορικός της πόλης μας, χωρίς να δίνει καμία άλλη εξήγηση. Ούτε «τί βαθμό είχε;», «πώς βρέθηκε εκεί;» και «γιατί ο Σταϊκόπουλος του φερόταν σα να ήταν συν-αρχηγός της πολιορκίας;»
Οι αινιγματικές προσωπικότητες πάντοτε προκαλούν το ενδιαφέρον.
Αρχίζει το ψάξιμο.
Αναφορές για τον Ντε Γκουμπερνάντις βρήκα στα απομνημονεύματα του Νικολάου Σπηλιάδη και στις παλιές Ελληνικές Εγκυκλοπαίδειες, τη Μεγάλη Ελληνική του Δρανδάκη και στου Ελευθερουδάκη. Παρατήρησα ότι σε καμία από τις αναφορές αυτές δεν αναφερόταν το μικρό όνομα του Ντε Γκουμπερνάντις. Αυτό έκανε ακόμα πιο ενδιαφέρον το ψάξιμο.
Συνθέτοντας τις πληροφορίες, βγήκε ένα περίγραμμα του βίου του.
‘Ήταν Ιταλός (από το Πιεμόντε ή τη Γένοβα). Σχεδόν παιδί, κατατάχθηκε στο στρατό του Μεγάλου Ναπολέοντα. Ο Γάλλος αυτοκράτορας κατακτώντας την Ευρώπη είχε στήσει διάφορα, δορυφορικά της αυτοκρατορίας του, βασίλεια, στα οποία είχε χρίσει βασιλιάδες, τα αδερφοξαδέρφια του και λοιπούς συγγενείς.
Όλοι αυτοί είχαν την υποχρέωση να στέλνουν επικουρικά στρατεύματα στις εκστρατείες του «Μεγάλου».
Μια ολέθρια επιχείρηση ήταν το 1808, να κατακτήσει την Ισπανία, να της δώσει ένα φιλελεύθερο Σύνταγμα και να διορίσει και εκεί έναν δικό του βασιλιά. Στην εκστρατεία αυτή επιστράτευσε και Ιταλούς. Βρέθηκε λοιπόν ο δικός μας σε ένα Σύνταγμα που αποβιβάσθηκε στη Βαρκελώνη υπό τις διαταγές του Συνταγματάρχη Ταρέλα και του ταγματάρχη Αντρέα Δάνια.
Πολέμησαν πέντε με έξι χρόνια στην Ισπανία. Δεν την απελευθέρωσαν. Οι Ισπανοί ξεροκέφαλοι δεν ήθελαν το καθεστώς του Ναπολέοντα. Οι Άγγλοι τους βοηθούσαν (με χρήματα και όπλα) να κάνουν ανταρτοπόλεμο και οι Ιταλοί προσπαθούσαν να επιβάλουν τη τάξη.
Όταν ο Ναπολέοντας καταστράφηκε… πρώτα στα χιόνια της Ρωσίας και τέλος στο Βατερλώ. Το «βασίλειο της Ιταλίας» καταργήθηκε. Η παλιά τάξη των φεουδαρχών ξαναπήρε την εξουσία. Και οι στρατιώτες του Ναπολέοντα, έμειναν άνεργοι. Όχι άπρακτοι. Σχημάτιζαν «μυστικές εταιρίες», οργάνωναν «μικρά πραξικοπήματα» και «τρομοκρατικές ενέργειες». Τους περίμεναν φυλακές, βασανιστήρια και θανατικές καταδίκες.
Μόλις έφτασαν τα νέα του ξεσηκωμού των Ελλήνων αποφάσισαν και οι τρεις ο Ταρέλα, ο Δάνια και ο Ντε Γκουμπερνάντις να έρθουν στην Πελοπόννησο και να πολεμήσουν για την Επανάσταση. Ήταν Ιούνιος 1821. Είχε έρθει ο Δημ. Υψηλάντης, ως εκπρόσωπος του αρχηγού της Φιλικής Εταιρίας. Οι δεσποτάδες και οι προεστοί δεν θέλησαν την αρχηγία του. Έγιναν τα πρώτα εμφύλια επεισόδια στα (πάνω) Βέρβαινα. Ο Κολοκοτρώνης βρήκε μια συμβιβαστική φόρμουλα.
Έτσι ο Δ. Υψηλάντης κατ΄ όνομα αρχηγός, κατέβηκε στην Καλαμάτα. Εκεί ξεκίνησε η πρώτη προσπάθεια να φτιάξουν οι Έλληνες τακτικό στρατό. Το έργο αυτό το ανέθεσε στους τρεις Ιταλούς φιλέλληνες.
Ο Ταρέλα και ο Δάνια στάλθηκαν στην Ιταλία για αγορά όπλων. Αποτέλεσμα ήταν ο Ντε Γκουμπερνάντις βρέθηκε να διοικεί τους τακτικούς στην Καλαμάτα. Τον Ιούλιο του 1821, οι Τούρκοι προσπάθησαν να κάνουν απόβαση στον μυχό του Μεσσηνιακού κόλπου και να προχωρήσουν προς την Τρίπολη. Ο ντε Γκουμπερνάντις παρέταξε τους τακτικούς στην παραλία κατά τέτοιο εντυπωσιακό τρόπο, που οι Τούρκοι νόμισαν πως υπήρχε μεγάλη τακτική δύναμη και γύρισαν στα καράβια τους και έφυγαν.Αυτό ήταν το μοναδικό στρατιωτικό του κατόρθωμα.
Σε λίγο επέστρεψαν οι Ταρέλα και Δάνια και ο Ντε Γκουμπερνάντις πάλι υποβιβάστηκε.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1821. Το τακτικό στράτευμα, μαζί και ο Ντε Γκουμπερνάντις, ήταν έξω από τα τείχη του Ναυπλίου (εκεί που τώρα γίνεται το παζάρι). Αντιμετώπισε την έξοδο πολλαπλασίων Τούρκων από την Πύλη της Ξηράς. Κράτησαν τις θέσεις τους με μεγάλες απώλειες. Ευτυχώς, την κατάλληλη στιγμή ο Κολοκοτρώνης έκανε, για αντιπερισπασμό, επίθεση στις ανατολικές τάπιες του Παλαμηδιού.
Ο Γέρος, ήταν πάντοτε καχύποπτος απέναντι στους Φιλέλληνες. Υποπτευόταν πως μαζί με πραγματικούς φιλελεύθερους υπήρχαν και τυχοδιώκτες και πράκτορες ξένων δυνάμεων μέχρι και κατάσκοποι των Τούρκων. Έτσι δεν στενοχωρήθηκε πολύ όταν ο Μαυροκορδάτος (εκλεγμένος Πρόεδρος του Εκτελεστικού από την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου) πήρε τους τακτικούς από την πολιορκία του Ναυπλίου, τους μετάφερε στην Κόρινθο, σχημάτισε δύο συντάγματα, το ένα υπό τον Ταρέλα, το άλλο υπό το Νόρμαν, τους έβαλε να παρελάσουν μπροστά του (!!!!) (το έπαιζε και ολίγον στρατάρχης) και τους οδήγησε στην αποτυχημένη εκστρατεία στην Ήπειρο.
Εκεί, έξω από την Άρτα, στου Πέτα, έγινε η καταστροφή. Οι τακτικοί –φιλέλληνες οι περισσότεροι- βρέθηκαν να πολεμούν μόνοι τους πολύ περισσότερους Τουρκαλβανούς. Σκοτώθηκαν στη μάχη ο Ταρέλα και ο Δάνια. Ο Ντε Γκουμπερνάντις χάθηκε…
Μετά από δεκαπέντε ημέρες εμφανίστηκε στο Μεσολόγγι. Φοβήθηκε μην χρεώσει ο Μαυροκορδάτος και σε αυτόν (όπως και σε άλλους) την καταστροφή. Μπήκε σε ένα Σπετσιώτικο καράβι και ήρθε στους Μύλους. Εκεί συνάντησε πάλι τον Δ. Υψηλάντη, ο οποίος του ανέθεσε, ως Πρόεδρος του Βουλευτικού γιατί το Εκτελεστικό είχε διαλυθεί, να ξαναφτιάξει τακτικό στράτευμα.
Το Νοέμβριο του 1822, ο Κολοκοτρώνης δεν ήθελε τους τακτικούς μαζί του στα Δερβενάκια. Τούς άφησε στην Άρεια, να κάνουν ασκήσεις…
O Σταϊκόπουλος ως διοικητής της πολιορκίας τους αντιμετώπιζε με σεβασμό. Ο λόγος ήταν ότι στις τάξεις τους περιλαμβάνονταν και έμπειροι πυροβολητές… (μέχρι εκείνη τη στιγμή κανόνια δεν είχαμε, αλλά θα αποκτούσαμε με την κατάκτηση του Παλαμηδιού).
Ο Ντε Γκουμπερνάντις ήταν παρών στη νυκτερινή έφοδο τη νύχτα 29 προς 30 Νοεμβρίου του 1822. Στο πρώτο άγημα που πλησίασε με τη σκάλα στα τείχη υπήρχε και λόχος από τους τακτικούς.
Μετά την παράδοση του Ναυπλίου ο Ντε Γκουμπερνάντις και οι τακτικοί του στρατωνίσθηκαν στα φρούρια της πόλης μας.
Παρέμειναν μέχρι το καλοκαίρι του 1823. Υπάγονταν στην φρουρά του Ναυπλίου, με αρχηγό τον Πάνο Κολοκοτρώνη, γιο του Γέρου. Εν τω μεταξύ είχε γίνει η Εθνοσυνέλευση του Άστρους. Σε αυτήν οι «ολιγαρχικοί» πλειοψήφησαν. Οι «δημοκρατικοί», με τον Κολοκοτρώνη δεν ήταν διατεθειμένοι να παραδώσουν τα φρούρια του Ναυπλίου στο νέο Εκτελεστικό (Κυβέρνηση).
Δεν είχαμε ακόμα ανοικτό εμφύλιο πόλεμο, αλλά προετοιμαζόταν. Το νέο Εκτελεστικό ήρθε σε επαφή με τον Γκουμπερνάντις, για να οργανώσουν ένα …πραξικόπημα. Θα μεταφέρονταν οι τακτικοί στην Ακροναυπλία, θα την καταλάμβαναν, θα αποβίβαζαν οι Υδραίοι πιστά στην Κυβέρνηση στρατεύματα στην Αρβανιτιά και μετά θα ανάγκαζαν τον Πάνο Κολοκοτρώνη να παραδώσει τα υπόλοιπα.
Ο Ντε Γκουμπερνάντις δεν το κατάφερε. Ο Πάνος Κολοκοτρώνης κατάφερε να μεταφέρει το σύνολο των τακτικών άοπλο στην Άρεια και στο τέλος να συλλάβει τον διοικητή τους.
Ντροπιασμένος, τότε, ο Ντε Γκουμπερνάντις έφυγε από το Ναύπλιο και πήγε στην Αίγυπτο.
Εκεί κατατάχτηκε στο στρατό του Μωχάμετ Άλη. Δεν επέστρεψε στην Ελλάδα ακολουθώντας τον στρατό του Ιμπραήμ Πασά το 1825. Όλες οι υπάρχουσες πηγές συμφωνούν πως είχε κάνει σχετική συμφωνία με την Αιγυπτιακή ηγεσία.
Σχετικό ντοκουμέντο δεν υπάρχει. Τα ίχνη του από τότε και μετά χάνονται…Το όνομα του δεν το είχε αναφέρει κανένας. Ήταν απλώς ο «Ντε Γκουμπερνάντις».
Τελευταία σε έρευνες που έγιναν για τους βετεράνους του Ναπολέοντα που ήρθαν στην Ελλάδα το 1821, δημοσιεύτηκε πως λεγόταν Γκαμπριέλε…
Υπάρχουν πολλά ακόμα ανεξακρίβωτα για την αινιγματική αυτή προσωπικότητα που κάποιο ρόλο έπαιξε και στην ιστορία του Ναυπλίου…
Πολλά είναι τα μυστικά που ακόμα κρύβει η πόλη μας…
Καλό είναι να συνεχίσουμε να τα ψάχνουμε.
ΥΓ Στη φωτό μια εικόνα των Ιταλών στρατιωτών στην υπηρεσία του Μεγάλου Ναπολέοντα. Κάπως έτσι θα ήταν και ο Ντε Γκουμπερνάντις όταν πολεμούσε στην Ισπανία.
